ចាក់ស្រេះ | CHAK SRES
«ចាក់ស្រេះ» ជាកំរងនៃចម្លាក់ការងារទាំង៥របស់ សៅ ស្រីម៉ៅ។ ក្នុងការងារនេះ ស្រីម៉ៅ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីបទពិសោធន៍របស់នាង ការផ្លាស់ប្តូរអារម្មណ៍ និងការកសាងការយល់ដឹងអំពីបញ្ហាស្មុគស្មាញដែលនាង និងសហគមន៍បានឆ្លងកាត់អំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាត Covid-19 ជាពិសេសការបិទខណ្ឌមួយចំនួនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ស្រីម៉ៅបានបង្វិលលួសដែកជាគំនូរមនុស្សនិងសត្វដោយក្រណាត់សរុំជុំវិញវា ហើយដាក់វាយោលក្នុងប្រអប់សំណាញ់លួសបញ្ឈរដែលរុំព័ទ្ធ។
បើតាមស្រីម៉ៅ បញ្ហាជាច្រើនបានកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតដោយសារកត្តាខាងក្នុង និងខាងក្រៅ ហើយបញ្ហាទាំងនេះកាន់តែអាក្រក់ទៅៗឡើងនៅពេលលក្ខខណ្ឌនៃទំនាក់ទំនងស្ថិតនៅក្រោមការរឹតបណ្តឹង។ កាលៈទេសៈបែបនេះក៏បានជំរុញម្នាក់ៗព្យាយាមស្វែងរកដំណោះស្រាយថ្មីសម្រាប់ខ្លួនពួកគេដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ “ខាងក្នុងខាងក្រៅ” គឺជារូបចម្លាក់ក្នុងទម្រង់មនុស្សឈរ ដោយផ្នែកខាងក្រោមនៃរាងកាយជាប់ក្នុងប្រអប់សំណាញ់លួស ដែលមានតួរលេខតូចៗចងជុំវិញវា មើលទៅហាក់ដូចជាមានច្រើននៅកន្លែងធ្វើការនៅក្រោមផ្ទៃ។
ដោយសារគ្រប់គ្នាតម្រូវឱ្យនៅផ្ទះដើម្បីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួននាពេលនោះ ស្រីម៉ៅមានចម្ងល់ជាច្រើនជាមួយឆ្លងកាត់ការមើលតាមបង្អួចរបស់នាង ជាពិសេសអំពីការបន្តរីកដុះដាលនៃអគារខ្ពស់ៗនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងកន្លែងផ្សេងទៀត។ នាងបន្តថា៖ «ហេតុអ្វីបានជាអគារជាច្រើននៅតែរីកដុះដាលនៅពេលសេដ្ឋកិច្ចនៅទ្រឹង ហើយមនុស្សនៅផ្ទះ? តើមានរឿងអ្វីកើតឡើងនៅពីក្រោយសំណង់អគារនីមួយៗដែលកំពុងសាងសង់នោះ?»។
បើតាមស្រីម៉ៅ បញ្ហាជាច្រើនបានកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតដោយសារកត្តាខាងក្នុង និងខាងក្រៅ ហើយបញ្ហាទាំងនេះកាន់តែអាក្រក់ទៅៗឡើងនៅពេលលក្ខខណ្ឌនៃទំនាក់ទំនងស្ថិតនៅក្រោមការរឹតបណ្តឹង។ កាលៈទេសៈបែបនេះក៏បានជំរុញម្នាក់ៗព្យាយាមស្វែងរកដំណោះស្រាយថ្មីសម្រាប់ខ្លួនពួកគេដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ “ខាងក្នុងខាងក្រៅ” គឺជារូបចម្លាក់ក្នុងទម្រង់មនុស្សឈរ ដោយផ្នែកខាងក្រោមនៃរាងកាយជាប់ក្នុងប្រអប់សំណាញ់លួស ដែលមានតួរលេខតូចៗចងជុំវិញវា មើលទៅហាក់ដូចជាមានច្រើននៅកន្លែងធ្វើការនៅក្រោមផ្ទៃ។
ដោយសារគ្រប់គ្នាតម្រូវឱ្យនៅផ្ទះដើម្បីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួននាពេលនោះ ស្រីម៉ៅមានចម្ងល់ជាច្រើនជាមួយឆ្លងកាត់ការមើលតាមបង្អួចរបស់នាង ជាពិសេសអំពីការបន្តរីកដុះដាលនៃអគារខ្ពស់ៗនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងកន្លែងផ្សេងទៀត។ នាងបន្តថា៖ «ហេតុអ្វីបានជាអគារជាច្រើននៅតែរីកដុះដាលនៅពេលសេដ្ឋកិច្ចនៅទ្រឹង ហើយមនុស្សនៅផ្ទះ? តើមានរឿងអ្វីកើតឡើងនៅពីក្រោយសំណង់អគារនីមួយៗដែលកំពុងសាងសង់នោះ?»។
ស្នាដៃជាច្រើនរបស់ស្រីម៉ៅឆ្លុះបញ្ចាំងពីការខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការកសាងការយល់ដឹងអំពីការផ្លាស់ប្តូរភូមិសាស្ត្រ និងចិត្តគំនិតរបស់សហគមន៍។ ចម្លាក់ទាំងនេះនិយាយមិនត្រឹមតែអំពីតថភាពសង្គមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងមានការផ្លាស់ប្តូរផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់បឹងទន្លេសាប ដែលវិចិត្រករបានចំណាយពេលជាមួយសហគមន៍មូលដ្ឋាន។
The Stomach
The Mask
The Kid
Inside outside
Floating village
“Chak Sres” is a collection of five sculptures by Sao Sreymao. In this work, Sreymao reflects on her experiences, emotional changes, and building understanding of the complex issues she and her community have gone through during the Covid-19 pandemic, especially the lockdown of some districts in Phnom Penh. Sreymao twists metal wire into sketches of humans and animals, wraps around some of them with white cloth, and places them swinging in enclosed vertical wire mesh boxes.
According to Sreymao, many problems arose during the pandemic due to internal and external factors, and these problems worsen when the conditions of human connection are under restriction. But such circumstances can also challenge people to try and find new solutions for themselves. For example, “Inside Outside” is a sculpture in the form of a standing person, with the lower part of the body trapped inside a wire mesh box with small figures tied around it, looking as if a lot is at work underneath the surface.
Since everyone was required to stay home for personal safety at the time, Sreymao had many questions, especially about the continuing proliferation of skyscrapers in Phnom Penh and elsewhere. “Why are so many buildings still mushrooming when the economy is stagnant and people stay home? What is the story behind each of those buildings?”
Many of Sreymao’s works reflect an effort to build an understanding of the changing geography and mentality of the community. These sculptures speak not only about the social reality in Phnom Penh, but also other changes in the Tonle Sap Lake area, where the artist has spent time with the local community.